Naast de Kees Jongensstraat is er nog een tweede plek vernoemd naar een familielid. In dit geval een wel een heel bijzondere plek. Een klein onbegroeid en onbewoond eiland vlak voor de kust van het bevroren continent, Antarctica. Na zijn overlijden in 2008 heeft zijn goede vriend en ex-collega Tom Maggs erg veel moeite gedaan om de Australische ministerie er van te overtuigen dat Sjoerd Jongens (3.5.31) dit verdiende. In augustus 2009 wordt het officieel gemaakt.

 

 

SJOERD JONGENS (3.5.31), DE ZWERVER VAN DE FAMILIE

Op 26 december 1950, tweede Kerstdag, wordt Sjoerd geboren, het derde kind van Cor Jongens (3.5.19) en Corrie (Cornelia) van Steenbrugge. Al snel blijkt het een actief kind te zijn: met 5 maanden zit en met 6 maanden staat hij. Op schoot zitten is er echt niet bij: hij klimt aan alle kanten over je heen; uit verveling spuugt hij zijn eten weer uit.

Uit een test op de lagere school blijkt dat Sjoerd geschikt is voor instrumentmaker; Sjoerd voelt daar echter niets voor: hij wil de elektronica in. Wel eerst de LTS bezocht, daarna de ETS en vervolgens de HTS. Reeds op 14-jarige leeftijd zet hij zijn eerste tv in elkaar, die daarna nog vele jaren trouw dienst doet.

Als stage voor de HTS vertrekt hij begin 1975 voor 5 maanden naar Israël, waar hij op de afdeling Research & Development van Elscint meewerkt aan de ontwikkeling van een vandalismebestendige munttelefoon. Na terugkeer naar Nederland en het behalen van zijn HTS-diploma vertrekt hij in het najaar van 1976 wederom naar Israel, dit keer om een oude school vriend in de kibboets op te zoeken. De reis erheen maakt hij in een (gedeeltelijk) zelf tot kampeerauto verbouwde Mercedes bestelbus, door Sjoerd liefdevol omgedoopt tot “bakfiets”.

Na nog een reis door Europa met de “bakfiets” vertrekt hij in juli 1977 “voor een paar jaar” naar Sydney, Australië, zijn zuster achterna, die al min of eigenlijk meer een baan voor hem geregeld heeft bij een klein bedrijfje beheerd door een Duitse elektronicus. Erg lang blijft hij daar echter niet, want hij moet boven iemand komen te staan die er al zes jaar werkt, en Sjoerd voelt zich bezwaard. Hij stapt over naar Digital Equipment Corporation, waar hij de functie van Computer Service Engineer bekleedt. In november 1978 gaat hij op eigen verzoek de buitendienst in.

In september 1979 zegt hij DEC vaarwel, en vertrekt naar de Antarctische afdeling van de Australische overheid in Melbourne, waar hij de functie van onderhoudstechnicus voor hun meetinstrumenten en Digital computers heeft aanvaard en zich gaat voorbereiden op de expeditie naar Antarctica in 1980. In februari stapt hij op de boot voor een verblijf van 12 maanden op de basis Mawson. Het is niet helemaal duidelijk waarom maar hij krijgt daar de bijnaam “Sojo”. De contacten met de buitenwereld onderhoudt hij per radio en telex, en alleen in de zomermaanden komen de bevoorradingsschepen wat post afleveren voor de 30 man grote groep op de basis. Internet en mobile telefoons bestaan in die tijd nog niet.

Na zijn terugkeer in maart 1981 naar Hobart, waar inmiddels het nieuwe hoofdkantoor van de Antarctische afdeling gevestigd is, wordt Sjoerd er een vaste werkkring aangeboden; zijn functie wordt eerst Science Support Engineer en een paar jaar laten Telecommunications Engineer. Iedere zomer maakt hij nog bootreisjes van 4 weken tot zo’n 3 maanden naar Antarctica, als elektronicus aan boord van het oceanografisch onderzoeksschip.

In mei 1982 wordt zijn hulp ingeroepen voor het organiseren van een amateurradio-expeditie naar Heard Island (een onbewoond subarctisch eiland tussen Zuid-Afrika en West-Australië), waar zich nog een oude basis van de Antarctische afdeling bevindt, en voor het repareren/vervangen van een automatisch weerstation, waarvoor hij begin januari 1983 voor een kort verblijf op Heard Island vertrekt.

In september 1984 koopt hij een stuk land net buiten de bebouwde kom van Hobart en laat er een huis op bouwen. Ook laat hij zich tot Australiër naturaliseren om een permanente baan bij de Antarctische afdeling te kunnen verkrijgen. In juni 1985 wordt hij door allerlei reorganisaties teruggezet in een aanzienlijk lagere functie, reden om maar weer eens naar wat anders uit te kijken. Aangezien dat niet zo 1-2-3 lukt, vertrekt hij in februari 1986 voor een jaartje naar Macquarie Island (eveneens een subarctisch eiland tussen Tasmanië, Nieuw-Zeeland en Antarctica), waar hij zich voornamelijk bezighoudt met onderzoek in het atmosferisch fysisch gebouw met allerlei antennes en sensors eromheen. Deze keer bestaat de groep uit 17 personen.

Na zijn terugkeer naar Hobart in januari 1987 ziet hij een advertentie van Greenpeace voor marconist/radioman met Antarctica-ervaring, een kans die Sjoerd met beide handen aangrijpt.  Na een training in Nieuw Zeeland en een technische cursus in Amerika in september van dat jaar vertrekt Sjoerd in maart 1988 wederom naar Antarctica.

Een verslag van zijn ervaringen kun je hier lezen.

Als het schip in maart 1989 in Lyttelton in Nieuw Zeeland aankomt, heeft hij voor het eerst een ontmoeting met Jan Jongens (3.4.13) aldaar, en vliegt dan bijna meteen door naar Nederland voor een interview met de VARA voor het programma Achter het Nieuws en voor drie weken vakantie bij de familie. Greenpeace in Amsterdam wil hem echter zo graag houden, dat hij er in vaste dienst komt als technisch ingenieur (voor het oplossen van problemen met computers, telefoons, telexen, faxen, elektronische post etc.), met de belofte om nog eens een bootreisje mee te maken naar Antarctica. Z’n huis in Hobart is verhuurd, z’n meubels worden verkocht, hijzelf moet in mei nog 6 weken naar Nieuw Zeeland (om z’n spullen van de boot te halen) en Australië (om z’n verblijfsvergunning af te wachten), en hij keert naar eigen idee tijdelijk terug naar Amsterdam.

Dat blijkt anders te lopen. De jaarlijkse trips naar vrienden in Australië, de behoefte aan contact met de familie in Nederland en de lol in zijn werk bij Greenpeace doet hem besluiten de terugkeer naar Australië uit te stellen tot na zijn pensioen. Hij koopt een appartement op de Rozengracht, op loopafstand van het kantoor van Greenpeace.

In 1991 gaat Sjoerd aan boord van de Gondwana voor een inspectie van vele Zuidpoolstations op het Antarctisch Schiereiland, zoals het Chileense Bernardo O’Higgins.

Bij Greenpeace is hij de grote initiator van het gebruik van internet. Hij ontwikkelt zich als internet pionier in samenwerking met de Digitale Stad en  Hack-Tic. Hij zette de eerste website op voor Greenpeace in 1992 op een tweede hands PC met 20 Mb harde schijf.

Sjoerd gaat opnieuw richting het Zuidpoolgebied in 2006 aan boord van de Arctic Sunrise, voor een drie maanden lange campagne tegen Japanse walvisjagers. De grote groep campagneleden (voor de eerste keer een campagne met twee schepen tegelijk) heeft ook nog een dag en nacht aan de ijsrand van het continent doorgebracht.

Op 13 november 2008 komt Sjoerd om het leven, door een verkeersongeluk vlak bij zijn nieuwe werkplek in Amsterdam-West.

Rolien Jongens (3.5.30).