Pennemes testament

Op 9 april 1792 overlijdt te Hamburg Jacob Baltusz Pennemes. Zijn testament dd. 17-8-1789 is daar in 1890 verbrand. De diaconie van Oostzaandam had echter een kopie.

De voornaamste bepalingen van dit testament worden aangehaald in een vonnis dd. 16-7-1802 van het Hof van Holland. Wij lezen daarin onder andere dat het erfgoed wordt nagelaten aan de gereformeerde diaconie te Oostzaandam, na het verrekenen van enige legaten.

Onder deze legaten is een som van fl. 25.000,- tot een eeuwig aandenken aan het armhuis te Oostzaandam. De betaling hiervan zou echter eerst plaatsvinden nadat een aantal met name genoemde neven en nichten van vaders- en moederszijde zou zijn uitgestorven. Tot hen behoort ook Grietje Cornelisd Wagenaar,  getrouwd met Cornelis Jonges (2.0.4).

Verder wordt bepaald dat de diaconie een jaarlijkse vergoeding ontvangt van fl.600,- en dat het vruchtgebruik van het totale kapitaal voor Pieter Baltusz Pennemes is, de broer van Jacob.

Na het overlijden van Pieter in 1799 zou dit vruchtgebruik toevallen aan de nog in leven zijnde neven en nichten, waaronder Grietje Wagenaar. Elk jaar, eind december, de interest te betalen zolang er ‘nakomen’ zijn. Ik heb nog een aantekening over een bedrag van fl.258.000,-.

Volgens het testament van broer Pieter Baltusz Pennemes, anno 1790, is Jacob Baltusz Pennemes zijn enige erfgenaam, behoudens een aantal legaten. Mocht Jacob eerder overlijden dan komt alles aan de neven en nichten. Als Pieter in oktober 1799 overlijdt, is zijn broer Jacob al zeven jaar eerder gestorven. De neven en nichten zouden nu het vruchtgebruik van de erfenis van Jacob moeten krijgen.

Aankondiging proces erfgenamen Jacob Baltusz Pennemes – Leidsche Courant 17-8-1801

Aan het einde van het vonnis staat echter:

Dat ‘t Hof van Holland, met rijpe deliberatie van raade, doorgezien en overwogen hebbende al ‘t geen dienende is, doende recht in naam en vanwege het Bataafse volk, ontzegt aan Impetranten hunnen eisch, enz, enz.

Gedaan in den Haage, den 16e Julij 1802.

Impetranten zijn de schuldeisers, in dit geval de neven en nichten.

Onbegrijpelijk, maar geen geld dus voor de neven en nichten. Wat mijn grootvader Pieter Jongens (3.1.2) bezield heeft om daar circa 1920 nog eens in te stappen is mij een raadsel. Wat er allemaal ‘tussen 1792 en 1802 gebeurd en gerommeld is, heb ik niet kunnen achterhalen. Zeker is, dat er nadien in de correspondentie sprake is van vele advocaten, hoge kosten en twijfelachtige rechtshulp.

Het was echter de aanvang van ons familie onderzoek. Voor bewijsmateriaal vermelde mijn grootvader de data van zijn voorouders en zo ontstond het begin van de Jonge(n)sstamboom.

Op de grafsteen van Jacob Baltusz Pennemes te Hamburg staat te lezen:

De gereformeerde gemeente te Oostzaandam kocht met de Pennemesgelden een boerderij met toebehoren in Oterleek. Nu nog staat op het hek Pennemes. Met de verkoopgelden van de boerderij werd het Nederlands Hervormd Rusthuis aan de Bloemgracht in Zaandam gebouwd. Hierin is nog de Pennemeszaal.

Meer over het rusthuis en de ‘Stichting Hervormd Centrum Pennemes’ in Zaandam kunt u vinden op pennemes.nl.

Pieter Jongens 3.1.8

 

Naschrift van Kees Jongens 3.5.32.

Zie een overzicht van de geregistreerde Pennemes stamboom. Het lijkt wel zeker dat de familienaam Pennemes niet meer bestaat.

Ook Pieter Baltusz blijkt genereus met het geërfde vermogen te zijn geweest, zoals we hiernaast kunnen lezen in op bladzijde 95 uit het boek Vaderlandsch Woordenboek uit 1795.

In het gemeentearchief Zaanstad is ook een gedenkstuk te vinden opgedragen aan Pieter Baltusz. opgesteld door de volgende vier heren:

1. Cornelis Kroeger Claasz,
2. Casparus Spiers Jacobz
3. Jacob Dekker
4. Gerrit Metzelaar

2 Comments

  1. Marijke Kraak-Verdonk

    april 3, 2013

    Mijn grootmoeder van vaders kant heette Antje Bart en ook in onze familie deed het verhaal rond van een verloren erfenis van Pennemes, die terecht is gekomen bij de Hervormde kerk van Zaandam. De gruwelijkste verhalen deden de ronde: tot een moord op een jonge advocaat van de familie toe. Ik weet er nauwelijks iets van, was nog te klein om me echt bezig te houden met de verhalen, maar het is heel grappig om er bij toeval om Internet weer iets over te lezen. Graag zou ik er meer over weten.

    ===========================================================
    Hallo Marijke,

    Spannend verhaal over die moord op een jonge advocaat. Daar is mij niets van bekend.
    Ik weet niet meer dan wat je op de website vindt. Tenminste niet ondersteund door archief materiaal. Als je misschien de naam van die jonge advocaat of de locatie van die moord weet te achterhalen kan ik een poging doen daar iets over te vinden.

    Zoals je op de site kunt lezen (‘Wat er allemaal ‘tussen 1792 en 1802 gebeurd en gerommeld is, ….’) is er ongetwijfeld veel archief materiaal verloren gegaan. Maar via de naam of plaats is indirect misschien nog wel iets te achterhalen.

    Kees Jongens.

    ===========================================================
    Wat de ‘moord’ op de advocaat betreft weet ik alleen dat hij verdronken is in de Zaan, maar dat er verdachte omstandigheden waren, die nooit zijn uitgezocht, ik weet geen naam of jaartal.

    Marijke Verdonk

  2. Tini Tuinman-Bart

    maart 16, 2012

    Met wat rond zoeken naar de naam Jacob Baltusz. Pennemes overleden 9 april 1792 te Hamburg kwam ik deze website tegen. Er ging altijd al een verhaal rond in de familie Bart dat er iets was met zijn erfenis en zijn schenking aan de Hervormde kerk te Zaandam. Via de stamboom kwam ik de naam Magdalena Pennemes, geboren 16 mei 1802 , Zaandam tegen .

    Zij is mijn vaders grootmoeder en dus mijn overgrootmoeder. Mijn familie heeft dus een rechte lijn naar Jacob Baltusz Pennemes. Leuk omdat zomaar op internet te vinden.
    Groeten Tini Tuinman

    ============================================================
    Hallo Tini,

    Leuk om je reactie te zien. Wat het internet op eenvoudige wijze mogelijk maakt. Even zoeken en je haalt een stuk boeiende familiegeschiedenis boven tafel. Binnen de familie Jongens is veel tijd gestoken om dit allemaal in de archieven op te zoeken. Mooi dat je dit kon gebruiken ter bevestiging van geruchten in de eigen familie.

    Groeten Kees.

Share Your Thoughts

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.